در ماه های اخیر بارها این موضوع را شنیده ایم که بانک مرکزی کانادا می خواهد با افزایش نرخ بهره پایه، نرخ تورم را کنترل کند و پایین بیاورد.
شاید برای شما هم سوال پیش آمده که بانک مرکزی چطور با افزایش نرخ بهره پایه، نرخ تورم را کنترل می‌کند. در ادامه پاسخ این سوال را با هم بررسی می‌کنیم.
بانک مرکزی کانادا (BoC) در وب سایت خود این گونه به این سوال پاسخ می‌دهد: افزایش نرخ بهره مردم را به پس‌انداز کردن تشویق می کند و از وام گرفتن و به تبع آن خرج کردن جلوگیری می‌کند.
برای اینکه بهتر این جمله را متوجه شویم، باید ابتدا با نرخ بهره پایه یا (key interest rate) آشنا شویم.
بانک مرکزی بر اساس نرخ بهره پایه به بانک ها و موسسات مالی وام می دهد. آن ها هم با افزودن سود و دستمزد خودشان، به مردم خدمات مختلف مالی مثل مورگج و وام ارائه می دهند.
برای کنترل تورم و رسیدن به سطح دلخواه، بانک مرکزی نرخ بهره پایه را افزایش می دهد و بانک‌های دیگر هم نرخ خدماتشان، مثل وام و مورگج را افزایش می دهند و در نتیجه یک اتفاق زنجیره ای را در مبادلات کالا و خدمات رقم می زنند.
در ادامه مردم کمتر وام و مورگج می گیرند و کمتر از خدمات اعتباری استفاده می کنند و در نتیجه کمتر خرج می کنند. با توجه به این مسئله، شرکت‌ها قیمت کالا ها و خدمات خود را با سرعت کمتری بالا می‌برند و حتی در بعضی موارد ممکن است قیمت ها را کاهش دهند تا تقاضا بالا رود.
تورم بالا به معنای آن است که کسب و کارها و مصرف کنندگان باید زمان و تلاش خود را صرف محافظت از پول و سرمایه خود کنند تا کم ارزش نشود. قدرت خرید مردم هم کاهش پیدا می کند.
اما به همان اندازه که تورم بالا بد است، کاهش قیمت ها هم همیشه خوب نیست. افت برخی قیمت‌ها می‌تواند تقاضا برای آن اقلام را افزایش دهد.
کاهش عمومی و مداوم قیمت‌ها معمولاً نشانه مشکلات عمیق در یک اقتصاد است. به همین دلیل بانک مرکزی در مواقعی که لازم است مردم پول بیشتری خرج کنند، نرخ بهره پایه را کاهش می دهد. مثل زمان پاندمی کرونا که بانک مرکزی می خواست به سرپا ماندن اقتصاد کمک کند و بنابراین، نرخ بهره پایه را کاهش داد.
