مطالعات اخیر نشان می‌دهد که احتمال برنده شدن جایزه نوبل، تا حد زیادی به شرایط اجتماعی و اقتصادی افراد در دوران کودکی و جنسیت آن‌ها بستگی دارد.
پروفسور Paul Novosad و همکارانش در دانشگاه Dartmouth آمریکا به بررسی زندگی برندگان جایزه نوبل از سال ۱۹۰۱ پرداخته‌اند و متوجه شده‌اند که بسیاری از برندگان جایزه نوبل از خانواده‌هایی با سطح بالای تحصیلات و درآمد هستند.
طبق این تحقیقات، حدود نیمی از برندگان نوبل از ۵ درصدِ برترِ جامعه از نظر تحصیلات و درآمد بوده‌اند. در واقع تعداد افراد فقیری که به نوبل دست یافته‌اند، بسیار اندک است و بیشتر برندگان، پدرانی با مشاغل تجاری، پزشکی، مهندسی و دولتی داشته‌اند.
این تحقیقات نشان‌دهنده نابرابری فرصت‌هاست و می‌گوید که بسیاری از استعدادهای بالقوه به دلیل نداشتن امکانات کافی، نادیده گرفته می‌شوند.
همچنین از سال ۱۹۰۱ تا کنون، تنها ۲۵ زن توانسته‌اند در رشته‌های علمی، جایزه نوبل را کسب کنند و در سال ۲۰۲۴ نیز تمامی برندگان رشته‌های علمی مرد بوده‌اند.
به ندرت می‌توان فردی را یافت که از یک خانواده کم‌درآمد موفق به کسب جایزه نوبل شده باشد. حتی برندگان زن نیز بیشتر از خانواده‌های مرفه آمده‌اند، زیرا وضعیت اقتصادی بهتر به آن‌ها کمک کرده تا موانع جنسیتی را پشت سر بگذارند.
یکی از نتایج اصلی این تحقیق این است که با وجود تلاش‌های زیاد برای برابری فرصت‌ها، هنوز هم افراد با پدران تحصیل‌کرده و ثروتمند شانس بیشتری برای رسیدن به موفقیت‌های بزرگ علمی دارند. اگرچه میانگین رتبه تحصیلات پدران برندگان نوبل از سال ۱۹۰۱ تاکنون از ۹۵ به ۸۸ کاهش یافته، اما هنوز تا رسیدن به برابری فرصت‌ها فاصله بسیار زیادی است.
